اگر قصد اقامه‌ی دعوا در حوزه‌های دادستانی کشور را داشته باشید از شما انتظار می‌رود که حداقل در یک برگه با تنظیم دادخواست خود، ادعا، ادله و درخواست خود از محضر دادگاه را مکتوب کرده و تقدیم قاضی کنید. بنا به نوع جرم و دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد، ممکن است برخی جزئیات در آن متفاوت شود. دردادگاه‌هایی با موضوع کیفری شکوائیه و در دادگاه‌های اختلافات حقوقی، تنظیم دادخواست مورد نیاز خواهد بود. البته بسته به نوع دعاوی مطرح شده باز هم ممکن است تفاوت‌هایی در تنظیم دادخواست مربوط به آن وجود داشته باشد.

برخلاف شکوائیه که در آن فرمت خاصی برای جزئیات برگه ذکر نشده، در تنظیم دادخواست شما مکلف به رعایت مسائل و جزئیات به خصوصی هستید که در صورت عدم رعایت آن،مجبور به تنظیم دادخواست مجدد به شکل قابل قبول خواهید شد. تنظیم دادخواست یک کار پیچیده و تخصصی در حوزه‌ی حقوق است و برای نگارش آن حتماً نیاز خواهید داشت تا با یک وکیل همکاری و مشاوره داشته باشید. از جمله انواع مختلف در تنظیم دادخواست های مختلف نیز می‌توان به فرم دادخواست مخصوص دادگاه نخستین (مرحله بدوی)، فرم دادخواست مخصوص واخواهی، فرم دادخواست مخصوص شورای حل اختلاف، دادگاه تجدید نظر، فرجام خواهی و فرم دادخواست مخصوص دیوان عدالت اداری اشاره کرد. البته در مواردی مانند درخواست تحریر ترکه، درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش، درخواست صدور صلح و سازش، درخواست تاخیر اجرای حکم، درخواست تعیین قیم، درخواست تقسیم ترکه یا ارث، درخواست تامین دلیل، درخواست صدور گواهی انحصار وراثت، درخواست مهروموم و یا درخواست ترکه نیازی به تنظیم برگ دادخواست ندارند.

در ماده‌ی 48 قانون آیین دادرسی برای نحوه‌ی رسیدگی به دعاوی حقوقی رویه‌ای معین شده است که این رویه، با تنظیم دادخواست و ارائه‌ی آن توسط شاکی آغاز خواهد شد. اولین شرط قبول دادخواست، تنظیم آن به زبان فارسی، با لحن صحیح نوشتار و در درج در برگه‌های استاندارد است. در این برگه، انتظار می‌رود مشخصات هویتی مدعی و نیز به همین وصف مشخصات وکیل پرونده از قبیل نام، نام پدر، شغل و محل اقامت درج شده، و همین اطلاعات تا حد ممکن درباره‌ی «خوانده»، فردی که ادعا علیه او صورت گرفته اسا، نیز یافته و به دادگاه معرفی گردد. در صورت مجهول‌المکان بودن نامبرده، نیاز خواهد بود که مراحلی مانند چاپ آگهی در روزنامه‌های رسمی کشور نیز طی شود.

همچنین در تنظیم دادخواست باید ادعا به صورت کاملا واضح و آشکار بیان شده و نیز به شواهد و مدارک نیز در آن اشاره و در صورت ممکن پیوست گردند. و در انتهای برگه نیز درخواست خود را به صورت روشن و دقیق از دادگاه اعلام نماید. دقت داشته باشید که در یک دادخواست مستقل، بهتر است تنها یک ادعا مطرح شود و در صورت چندگانگی ادعاها و درخواست‌ها، همگی از لحاظ حقوقی و منطقی با یکدیگر پیوستگی داشته باشند.

آخرین موضوع شایان ذکر آن است که یک دادخواست باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه و ثبت گردد و هزینه‌ی آن در همان جا پرداخت گردد. در ادامه برای شما وقت دادگاهی تعیین خواهد شد و شما موظف به حضور در آن جلسه خواهید بود.